en afscheid
afscheid
Jouw gezin - broer en zus
Tussen overlijden en het afscheid
Als je broertje of zusje al in de buik van je moeder dood is gegaan, heb je geen kans gehad om samen te spelen. Het kan ook zijn dat je je broer of zus al (bijna) je hele leven kent. Hoe moet je verder zonder je broer of zus?
Ook al heb je je broer of zus nooit leren kennen, toch blijft het jouw broer of zus. Je vader en moeder kunnen toch veel vertellen over hem of haar. Vraag het maar eens, dan leer je je broer of zus toch nog een beetje kennen.
Nog een keertje zien
Veel kinderen vinden het fijn om hun broer of zus te zien nu hij of zij dood is. Als je het met eigen ogen ziet, voelt het vaak toch echter. Als je het eng vindt, vraag dan aan je vader en moeder hoe je broer of zus er nu uitziet, welke kleren hij of zijn aanheeft en hoe de ruimte eruitziet waar hij of zij ligt. Misschien kun je eerst naar een foto kijken. De meeste kinderen vinden het fijn om hun broer of zus nog te zien en vinden het achteraf niet eng.
Foto's bij de uitvaart
Misschien vind je het fijn om foto’s te maken van je broer of zus. Om ze voor jezelf te bewaren. Vraag dan eerst even aan je ouders wat zij ervan vinden. Zet geen foto’s op bijvoorbeeld Instagram, Snapchat, WhatsApp. Het zijn hele persoonlijke foto’s, waar je voorzichtig mee moet omgaan. En niet iedereen vindt het ook fijn om zo’n foto’s te zien.
Speciale band
Met je broer of zus heb je een speciale band. Ook als je niet met elkaar hebt kunnen spelen of als het soms even niet zo leuk met elkaar was. Jullie horen bij elkaar. Dat blijft zo, ook als je broer of zus dood is. Sommige kinderen vinden het mooi om die speciale band te laten zien. Je kan bijvoorbeeld twee dezelfde knuffels nemen, de één geef je mee in de kist van je broer of zus, de ander bewaar je zelf. Zo blijft jullie band altijd zichtbaar.
Jouw gezien - broer en zus
Na het afscheid
Nu je broer of zus niet meer leeft en niet meer terugkomt, vraag je je misschien af waar hij of zij nu is. Is er nog iets na de dood? Voor veel mensen is dat een moeilijke vraag. En ook grote mensen weten het antwoord niet altijd. Voor iedereen is het ook een anders. Sommige mensen denken dat je een sterretje wordt of een vlinder. Of dat je in de hemel komt. En dat je daar alle mensen tegenkomt die ook dood zijn gegaan. Wat er ook is na de dood, jouw broer of zus blijft altijd jouw broer of zus. Dat gaat nooit weg.
Gevoel dat je dichtbij bent
Sommige kinderen vinden het fijn om op de kamer van hun broer of zus te zijn. Vraag ook even aan je vader of moeder of zij dat goed vinden. Sommige kinderen praten tegen hun broer of zus, in gedachten of gewoon hardop. Dat is heel gewoon. Je broer of zus kan niets terugzeggen, maar misschien krijg je er wel een gevoel bij.
Herinnering boekje
Vind je het fijn om herinneringen te bewaren aan je broer of zus? Dan kun je een boekje maken met herinneringen. Je kunt ze ook op losse briefjes schrijven en die in een speciale pot of doosje bewaren. Daar kun je ook foto’s bij doen.
Op een later moment vertellen
Als je nieuwe kinderen leert kennen, vragen ze vaak ook: ‘heb je ook broers en zussen?’ Dat is voor jou misschien best een moeilijke vraag. Als je het fijn vindt om het te vertellen dan kun je zeggen dat je een broer of zus had die is doodgegaan. Als je het liever niet tegen iedereen vertelt, is dat natuurlijk ook goed. Jij mag dat kiezen.
