Jij

De dag van het afscheid

En dan is het opeens zover. Het is de dag dat jouw broer of zus wordt begraven of gecremeerd. Dat is een hele spannende dag. Veel kinderen hebben nog nooit een uitvaart meegemaakt. Dan weet je ook niet precies wat er allemaal gaat gebeuren. Hier een paar tips voor deze dag.

De meeste kinderen voelen zich een beetje raar op de dag van het afscheid. Misschien ben je zenuwachtig of een beetje bang. Soms voelen kinderen zich zelfs een beetje misselijk en ziek. Dat kan van de spanning komen. Dat is niet fijn. Gelukkig ben je niet alleen. Blijf maar bij je ouders of bij iemand anders bij wie je je fijn voelt.

De dag van het afscheid

Je broer of zus ligt nu waarschijnlijk in een kist of een mandje. Op de dag van het afscheid wordt dat meestal helemaal dicht gedaan. Sommige kinderen schrikken daar een beetje van, omdat het lijkt alsof hun broer of zus dan opgesloten zit. Maar weet je, als je dood bent, merk je daar helemaal niets meer van. Denk daar maar aan, dat kan helpen.

Heb je vragen?

Je mag alles vragen over hoe de dag zal gaan: hoe laat je gaat, hoe lang het rijden is, wie er allemaal komen, waar je moet zitten… alles! Want alles wat je al weet, kan je een beetje rustiger maken.

Jij

Na het afscheid

Als het afscheid is geweest kun je je best opgelucht voelen. Dat is niet gek. Er is de afgelopen dagen zoveel gebeurd dat je best een beetje blij kunt zijn dat het nu voorbij is.

Veel kinderen merken nu pas echt dat hun broer of zus niet meer terugkomt. Dat kan voelen als een harde klap. Het is ook vreemd, ineens is thuis alles anders geworden. Het kan best zijn dat je nu ineens heel moe bent of moeilijk in slaap valt als je ‘s avonds in bed ligt. Stap voor stap moet je gaan wennen aan alles wat anders is.

Even afleiding

De meeste kinderen voelen zich wel eens alleen. Het is fijn als je naar iemand toe kan, bij wie je je fijn voelt. Misschien een oom of tante, je opa of oma, of bij je allerbeste vriend of vriendin. Of je juf of meester. Je hoeft niet per se te praten. Misschien wil je gewoon even een potje voetballen of een spelletje doen. Dat kan al even opluchten.

Voel je niet schuldig

Het kan ook best zijn dat je een tijd niet wilt denken aan je broer of zus. Omdat je je dan zo verdrietig voelt. Het is heel normaal als je gewoon naar school gaat, gaat sporten en met vriendjes afspreekt. Dan lijkt alles toch weer een beetje gewoon. Maar helemaal gewoon is het nu niet meer. Daar moet je aan wennen en dat duurt best een hele tijd.

Hoe lang duurt dit?

Hoelang je verdrietig blijft, dat weet je niet van tevoren. Het kan na een tijdje erger worden, als je je broer of zus heel erg gaat missen. En toch wordt het verdriet op een dag minder. En er zullen altijd dagen blijven die rot voelen. Bijvoorbeeld op de verjaardag van je broer of zus. Dat blijft, ook als je zelf al groot bent. Je zult merken dat er na een tijd wel meer dagen zijn dat je weer blij en vrolijk bent.

Verdriet, maar ook plezier

Het kan best raar zijn om ook weer te lachen en plezier te maken. En toch is dat heel gewoon. Je kunt verdriet hebben, maar ook plezier.

Altijd bij je

Als jouw broer of zus begraven is, dan is er ook een graf waar je naar toe kunt gaan. Als je broer of zus gecremeerd is zal de urn eerst een maand bij het crematorium moeten staan (dat is de plek waar de crematie was). Daarna mogen je ouders de urn ophalen. Soms willen mensen de urn bewaren op een mooi plekje in huis, soms willen ze de as van degene die dood is gegaan uitstrooien in de natuur, of verwerken in een beeld, of een ring of ketting.

Een mooi plekje

Sommige kinderen vinden het fijn om te helpen het graf te verzorgen of een mooi hoekje thuis te maken waar de urn kan komen te staan. Je kunt natuurlijk ook op je eigen kamer een plekje maken met een foto van je broer of zus.

Vertel en vertel

Veel kinderen merken na een tijd dat bijna niemand meer praat over hun broer of zus. Het lijkt wel alsof ze het zijn vergeten. Toch is dat niet zo. Maar soms weten je vrienden niet zo goed wat ze moeten zeggen. Ze hopen gewoon dat het beter met je gaat. Maar jij zult je broer of zus nooit vergeten. Je mag er altijd over praten als jij dat wilt. Je kunt bijvoorbeeld eens vertellen wat je leuk vond aan je broer of zus.

Praat met iemand

Voel je je vaak alleen? Of heb je het gevoel dat de meeste kinderen je niet begrijpen? Dan kan het helpen om daar met iemand over te praten. Misschien je juf of meester. Of met iemand die kinderen helpt die het moeilijk hebben. Je vader en moeder kunnen samen met jou zoeken naar iemand die jou hierbij kan helpen.

Wil je een boek lezen?

Wil je graag eens een boek lezen over als je broer of zus doodgaat? In de boekenkast vind je allerlei tips. Misschien kun je bij jou in de bibliotheek een boek vinden.