Jij

De dag van het afscheid

En dan is het opeens zover. Het is de dag dat jouw broer of zus wordt begraven of gecremeerd. Dat is een hele spannende dag, waarvan je ook niet precies weet wat er allemaal gaat gebeuren. Hier een paar tips voor deze dag.

Het is heel normaal als je je een beetje raar voelt op de dag van het afscheid. Misschien ben je zenuwachtig of bang voor wat er gaat gebeuren. Soms voelen jongeren zich zelfs misselijk en ziek van de spanning. Gelukkig ben je niet alleen, ook al voelt dat misschien wel zo. Zoek iemand op bij wie je je fijn voelt.

De dag van het afscheid

Je broer of zus ligt nu waarschijnlijk in een kist of een mandje. Op de dag van het afscheid wordt dat meestal helemaal gesloten. Dat is vaak een heel moeilijk moment, omdat je hem of haar dan nooit meer zult zien.

Heb je vragen?

Je mag alles vragen over hoe de dag zal gaan: hoe laat je gaat, hoe lang het rijden is, wie er allemaal komen, waar je moet zitten… alles! Want alles wat je al weet, kan je wat rustiger maken.

Jij

Na het afscheid

Als het afscheid is geweest kun je je best opgelucht voelen. Dat is niet gek. Er is de afgelopen dagen zoveel gebeurd dat het ook fijn kan voelen dat het nu voorbij is. 

Veel jongeren merken pas na een tijdje dat hun broer of zus echt niet meer terugkomt. Dat kan voelen als een harde klap. Het is ook vreemd, ineens is thuis alles anders geworden. Het kan best zijn dat je nu ineens heel moe bent of moeilijk in slaap valt als je ‘s avonds in bed ligt. Stap voor stap moet je gaan wennen aan alles wat anders is. Dat kost heel veel energie.

Even afleiding

De meeste jongeren voelen zich wel eens alleen. Het is fijn als je dan contact hebt met iemand die je vertrouwt. Je hoeft niet per se over je gevoelens te praten. Misschien wil je gewoon even een potje voetballen of samen muziek luisteren. Dat kan al even opluchten.

Voel je niet schuldig

Het kan ook best zijn dat je een tijd niet wilt denken aan je broer of zus. Omdat je je dan zo verdrietig voelt. Voel je daar niet schuldig over. Het is heel normaal als je gewoon naar school gaat, gaat sporten en met vrienden afspreekt. Dan lijkt alles toch weer een beetje gewoon. Maar helemaal gewoon is het nu niet meer. Daar moet je aan wennen en dat duurt best een hele tijd.

Hoe lang duurt dit?

Hoe lang je verdrietig blijft, dat weet je niet van tevoren. Het kan na een tijdje erger worden, als je je broer of zus heel erg gaat missen. En toch wordt het verdriet op een dag minder. En er zullen altijd dagen blijven die rot voelen. Bijvoorbeeld op de verjaardag van je broer of zus. Dat blijft, ook als je zelf al een stuk ouder bent. Je zult merken dat er na een tijd wel meer dagen zijn dat je weer blij en vrolijk bent.

Heb geen schuld

Sommige jongeren voelen zich schuldig dat hun broer of zus is overleden. Ook al hebben ze helemaal geen schuld aan wat er gebeurd is, toch is dat gevoel er soms… Blijf daar niet mee rondlopen. Neem iemand in vertrouwen en praat erover. Want het zijn jouw eigen gedachten die dat schuldgevoel veroorzaken en je gedachten zijn niet altijd de waarheid.

Verdriet, maar ook plezier

Het kan best raar zijn om ook weer te lachen en plezier te maken. En toch is dat heel gewoon. Je kunt verdriet hebben, maar ook plezier.

Altijd bij je

Als jouw broer of zus begraven is, dan is er ook een graf waar je naar toe kunt gaan. Als je broer of zus gecremeerd is zal de urn eerst een maand bij het crematorium moeten staan. Daarna mogen je ouders de urn ophalen. Soms willen mensen de urn bewaren op een mooi plekje in huis, soms willen ze de as uitstrooien in de natuur, of verwerken in een beeld, of een ring of ketting.

Een mooi plekje

Sommige jongeren vinden het fijn om te helpen het graf te verzorgen of een plek thuis te maken waar de urn kan komen te staan. Je kunt natuurlijk ook op je eigen kamer een plekje maken met een foto van je broer of zus.

Vertel en vertel

Veel jongeren merken na een tijd dat bijna niemand meer praat over hun broer of zus. Het lijkt wel alsof ze het zijn vergeten. Toch is dat niet zo. Maar soms weten je vrienden niet zo goed wat ze moeten zeggen. Ze hopen gewoon dat het beter met je gaat. Maar jij zult je broer of zus nooit vergeten. Je mag er altijd over praten als jij dat wilt. Je kunt bijvoorbeeld eens vertellen wat je leuk vond aan je broer of zus.

Praat met iemand

Voel je je vaak alleen? Of heb je het gevoel dat andere je niet begrijpen? Dan kan het helpen om daar met iemand over te praten. Misschien je mentor, of met iemand die jongeren helpt die het moeilijk hebben. Je ouders kunnen samen met jou zoeken naar iemand die jou hierbij kan helpen.

Praat met iemand

Wil je graag eens een boek lezen over als je broer of zus doodgaat? In de boekenkast vind je allerlei tips. Misschien kun je bij jou in de bibliotheek een boek vinden.